Dişeti hastalıkları nedir?
Dişeti hastalıkları genellikle “gingivitis” adı verilen plak tabakasındaki bakterilerin, dişetlerini iltihaplandırması ile ortaya çıkar. Dişlerin üzerinde düzenli olarak oluşan renksiz ve yapışkan film tabakasına “plak” adı verilir. Bu dönemde dişetlerinde kırmızılık, kanama ve şişlik gözlemlenmektedir.
Dişeti ve diş çevresindeki yumuşak ve sert dokuların iltihaplanması periodontal hastalıkları meydana getirir. Çene kemiğine gömülü halde duran dişlerin kök yüzeyinde “periodontal ligament” olarak adlandırılan ve fibroelastik lifler içerikli doku katmanı bulunur. Dokunun görevi dişlerdeki kuvveti kompanse ederek çene kemiğine yumuşaklık sağlamaktır. Üzerinde ağız mukozası ve dişeti bulunur.
Dişeti hastalıkları neden oluşur?
Yetersiz ağız bakımı ve bazı genetik faktörler nedeniyle meydana gelen dişeti hastalıklarında diş taşı temizliği ya da evde yapılan düzenli ağız bakımı iyileşme sürecini hızlandırır. Tedavi edilmemesi durumunda hastalık periodontitis aşamasına geçer; periodontitis hastalığı, bakteriler sonucu dişetinde başlayan iltihabın, diş eti fibrillerini ve alveol kemiği yıkması durumudur.
Sağlıklı dişetinin dişle birleştiği yerde 1- 2 mm'lik fizyolojik bir dişeti oluğu bulunur. Oluğun zaman içerisinde bakterilerin saldırılarına gebe kalması sonucu derinleşmesi periodontal cebe dönüşmesi olasıdır.
Dişet hastalıklarının belirtileri nelerdir?
• Ağız kokusu,
• Dişlerin sallanması,
• Diş etlerinde çekilme,
• Soğuk içecek içildiğinde sızlama,
• Dişlerin eskisi gibi kapanmaması,
• Diş etlerinde fırçalarken kanama,
• Dişler arasında yeni oluşan aralıklar,
• Ağzınızda sürekli olarak oluşan yaralar,
• Diş etinde şişlik ve kızarıklık
Dişeti hastalıkları nasıl tedavi edilir?
Tedavinin amacı, iltihabi reaksiyonu azaltmak ve durdurmaktır. İlk aşamada iltihaba sebebiyet veren bakteri plağı, diş taşı ve ceplerin uzaklaştırılması hedeflenir. Bakteri plaklarının ve diş taşlarının uzaklaştırılma işleminin ardından uygun el aletleri ve ses dalgalarıyla çalışan ultrasonik cihazlar (kavitron) kullanılır. Tıp dilinde “Detertraj” olarak adlandırılan bu işlemden sonra dişlerdeki lekelerin temizlenmesine başlanır. Tedaviye erken başlamak, diğer pek çok hastalıkta olduğu gibi dişeti hastalıklarının iyileşmesinde de oldukça önemlidir. Bu sayede periodontal yıkım yavaşlatılabilir ya da durdurulabilir.
Gingivitis aşamasındaki diş hastalıklarında diş taşı temizliği ve düzenli ağız bakımı yeterlidir. Hastalığın periodontitis aşamasına geçmesi durumunda (cep oluşumu ve kemik yıkımı başlamışsa) küretaj (kök yüzeyi düzleştirme) ve diş taşı temizliği gerekebilir. Küretaj tedavisi, periodontologlarla ortalama 2-4 seansta tamamlanır.
Hassas dokunuş, beceri ve tecrübe gerektiren bu işlem sonunda; dişin kök yüzeyi cilalı ve kaygan bir yüzey haline dönüştürülür. Bu sayede diş taşı ve bakteriler yüzeye tutunamaz. İyileşme safhasında diş eti ve kemik arasında yeniden bağlantı oluşması beklenir. İyileşme süreci 4-6 haftadır.
İleri seviyeli periodontitis hastalığında küretajla birlikte cerrahi operasyon (flap) da gerekebilir. Diş etlerinin kemik yüzeyine kadar kaldırılması, iltihaplı doku artıklarının ve kök yüzeylerinin temizlenmesi, gerekli durumlarda diş çevresinde yeniden kemik oluşturulması bu operasyonun amacıdır. İşlem sırasında kemik grefti ve membran gibi biomateryallar uygulanır ve diş etleri uygun konuma getirilerek dikilir. Dikişler 7–10 gün sonrasında alınır. İyileşme süreci ortalama 6-8 haftadır.
Tedavi sürecine ek, ağız gargaraları ve sistemik antibiyotik kullanımı gerekebilir.
Teşhis konulmasından itibaren bütün bu tedavilerin yanında bireyin ağız bakımı da çok önemlidir. Hasta gerekli bakım prosedürlerini uygulamazsa tedavi yöntemlerinin başarı yüzdesi düşmektedir.
Periodontitisli hastalarında takip çok önemlidir. Hasta düzenli bir şekilde kontrollere çağrılmalı, tedavinin başarı ve etkinliği, hastanın iş birliği içinde olup olmadığı belirlenmeli, ağız bakımı konusunda her seansta motive edilmelidir.
Gerekli görüldüğü durumlarda diş eti iltihabının başlamasına ve ilerlemesine neden olan kötü, eskimiş dolgular ve protezler değiştirilmelidir.
Dişeti hastalıklarından korunma yolları nelerdir?
Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı, düzenli diş hekimi kontrolleri, dengeli beslenme ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, diş eti hastalıklarından korunmanın temel yollarıdır.
Diş eti hastalıkları, erken teşhis ve uygun tedavi ile önlenip kontrol altına alınabilir. Sağlıklı bir gülüş ve genel sağlık için düzenli ağız bakımı ve diş hekimi kontrolleri büyük önem taşır.